8 marca - 6 kwietnia 2014

Retrospektywna wystawa ważnego w historii polskiej fotografii artysty, ukazująca półwiecze jego twórczości fotograficznej, począwszy od debiutu w 1962 roku aż do końca XX wieku.

 

 

Podzielona na trzy części wystawa w obu salach Galerii Bielskiej BWA ukazała ponad 200 fotografii. Były to zdjęciowe cykle, projekty i fotoreportaże najbardziej charakterystyczne dla kolejnych etapów twórczości Andrzeja Batury - od pierwszych młodzieńczych fascynacji fotografią i prób reportażowych w latach 50. i 60., poprzez dojrzałą fotografię prasową, publicystyczną i socjologiczną w latach 70. i 80. - z której zasłynął, zdobywając ważne nagrody w Polsce i za granicą - aż po okres bielski, kiedy zajmował się głównie barwną fotografią pejzażową.

 

 

Artysta wypowiada się w wielozdjęciowych tematach - fotograficznych odpowiednikach reportażu, felietonu i eseju. Jako fotoreporter publikował zdjęcia w najlepszych polskich pismach ilustrowanych, m.in. „itd", „Polityce", „Razem"; za granicą np. w „Der Spiegel", „National Geographic", „Voyage" Tworzy głównie fotografię czarno-białą. Uznawany jest za wybitnego przedstawiciela tzw. czarnego reportażu; dwukrotny zdobywca tytułu Fotoreportera Roku (1973, 1976).

- Fotografię wymyślono po to, by dokumentowała rzeczywistość społeczną. Z czasem jednak fotografia socjologiczna została nobilitowana do rangi sztuki, a fotoreportaż stał się dziełem sztuki, podobnie jak literaturą są reportaże Krallówny czy Kapuścińskiego. Bliskie są mi obie dziedziny. I właściwie nigdy nie byłem pewien, czy bliższe jest mi bycie dziennikarzem czy artystą. W każdym razie latach 70., jako młodzi ambitni fotoreporterzy skupieni wokół pisma „itd", nie mieliśmy wątpliwości co do wartości fotoreportażu i przebojem wdzieraliśmy się do ZPAF i do galerii sztuki. Sprzyjali nam zaprzyjaźnieni redaktorzy: Krzysztof Mroziewicz i Zdzisław Pietrasik. Byli w naszym gronie fotoreporterzy: Sławek Biegański, Krzysztof Barański z mojego pokolenia i nieco młodsi: Tomek Tomaszewski i Maciek Osiecki - mówi Andrzej Baturo.

 

Zdzisław Pietrasik, publicysta, szef działu kultury tygodnika „Polityka", niegdyś dziennikarz, a następnie szef "itd":

- „Najstarsi Polacy być może pamiętają, iż w zasadzie nie było jednego Peerelu. Były dwa różne porządki, ten oficjalny i ten znany każdemu z codzienności. Nieustannie zderzały się z sobą, walcząc niby karnawał z postem. Przez szczelinę, powstającą pomiędzy dwoma obrazami rzeczywistości, widać było najwięcej prawdy. To właśnie było pole obserwacji uczciwych kronikarzy tamtych czasów. Należeli do nich z pewnością fotoreporterzy. Dziś wspominając czasy peerelowskie używa się z reguły fragmentów starych filmów dokumentalnych, zazwyczaj tych samych. Warto przypomnieć, że jest jeszcze fotoreportaż, który zatrzymał w kadrze niemało prawdy o tamtej Polsce i tamtych Polakach (...). Wspominałem, że zazdrościłem fotoreporterom tych nieskłamanych zdjęć rzeczywistości. Ale nie tylko tego. Mieli swój fason, styl życia, trzymali się razem, niby sprzysiężenie wtajemniczonych. Pracowaliśmy w tych samych redakcjach, ale oni byli bardziej samodzielni, wolni i potrafili z tych przywilejów korzystać. Dziś mamy wolną prasę, ale nie mamy wolnych fotoreporterów" (tekst do katalogu wystawy „Między wierszami...", październik  2002).

 

 

 

 

O Andrzeju Baturze fotoreporterze i artyście, dokumentującym w latach 70. i 80. ubiegłego wieku rzeczywistość siermiężnego PRL-u oraz o jego sposobie portretowania Polaków pisze Andrzej Zygmuntowicz, przewodniczący rady Artystycznej ZG Związku Polskich Artystów Fotografików:

- „Wszystkie jego zdjęcia, to na swój sposób, ciepła opowieść o drugim człowieku, mocującym się codziennie z historią - w pustym sklepie, w pracy, w której ‘czy się stoi czy się leży dwa tysiące się należy', na szarej ulicy czy na partyjnym festynie. Choć i w tych miejscach można walczyć z systemem, to wojowanie Batury nie pociągało. Jego postawa mieści się w głównym nurcie fotografii humanistycznej skupiającej uwagę na zwykłych ludziach. Wręcz z czułością zajmuje się swoimi bohaterami o nieznanych twarzach i życiorysach. Opowiada o nich z lekkim uśmiechem, ukazując ich szamotanie się z ograniczeniami narzuconymi odgórnie. Zdjęcia Batury ukazują prawdę lat 50. i 80. ubiegłego wieku w zupełnie inny sposób niż reportaże interwencyjne o bojowym nastawieniu. Analiza rzeczywistości została przeprowadzona w oparciu o znaczące szczegóły. Te często metaforyczne drobiazgi uwypuklały absurdy systemu. A kadry nasycone nimi  zapowiadały, że coś, co nie ma za grosz logiki, nie może wiecznie trwać".

 

Andrzej Baturo urodził się w 1940 roku w Wilnie. Jest fotografem, członkiem i działaczem Związku Polskich Artystów Fotografików, wydawcą, kuratorem Galerii Fotografii B&B, organizatorem polskich i międzynarodowych wydarzeń fotograficznych, by wymienić pionierski I Ogólnopolski Przegląd Fotografii Socjologicznej w Bielsku-Białej (pierwsza edycja w 1980 roku), a także współtwórcą realizowanego od 2005 roku FotoArtFestivalu, którego jest dyrektorem generalnym - festiwal organizuje wespół z żoną Inez, pomysłodawczynią i dyrektorem programowym FAF.
Członek Związku Polskich Artystów Fotografików, członek Rady Artystycznej ZPAF w Warszawie. Rzeczoznawca Ministra Kultury i Sztuki do spraw fotografii artystycznej. Autor wielu referatów na temat fotografii socjologicznej wygłaszanych na różnego rodzaju konferencjach fotograficznych i w panelach dyskusyjnych w kraju i zagranicą. Członek honorowy Business Centre Club.

W 2005 roku otrzymał Nagrodę Prezydenta Miasta Bielska-Białej w dziedzinie Kultury „Ikar"; w 2007 roku Doroczną Nagrodę Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za wybitne osiągnięcia w dziedzinie sztuk plastycznych (obie nagrody wraz z żoną Inez); w 2009 roku otrzymał Brązowy medal Zasłużony Kulturze „Gloria Artis"; w 2014 Złotą Honorową Odznakę "Zasłużony dla Województwa Śląskiego".

Jego prace zamieszczone są w m.in. w opracowaniach i antologiach: „Mistrzowie polskiego pejzażu", „Antologia Fotografii Polskiej", „Z kart fotografii polskiej". Fotografie jego autorstwa znajdują się m.in. w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu oraz Muzeum Historii Fotografii w Krakowie.

Jest także autorem pocztówek, plakatów, kalendarzy oraz albumów autorskich: „Beskidy", „Cieszyn" (wspólnie z żoną Inez) i albumów zbiorowych: „Góry Polskie", „Bielsko-Biała", „Mistrzowie krajobrazu". Album „Beskidy" otrzymał prestiżowa nagrodę „Bursztynowa Księga" podczas Spotkań Wydawców Dobrej Książki, Gdańsk (1995) oraz nagrodę za Najpiękniejszą Książkę Roku w Konkursie Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek (1995).

 

Uzupełnieniem wystawy była projekcja zdjęć autorstwa Andrzeja Batury połączona z nagraniem rozmowy Hanny Marii Gizy z artystą (hol na piętrze).
Wywiad prezentowany był w cyklu "W obiektywie" i był emitowany w Programie 2 Polskiego Radia 2.10.2006 roku (czas trwania: 27 min 36 s). Wywiad na licencji Polskiego Radia.

***

Po wernisażu odbyło się spotkanie autorskie z Andrzejem Baturo, które prowadziła Inez Baturo - artystka, fotografik, wiceprezes FCF, dyrektor programowy FotoArtFestival, żona artysty.

Filmowy zapis spotkania na YouTube >>

FOTORELACJA Z WERNISAŻU >>

FOTORELACJA ZE SPOTKANIA AUTORSKIEGO >>

***

 

Wystawa trwała od 8 marca do 6 kwietnia 2014 roku.

 

Więcej o artyście >>

Więcej fotoreportaży >>

___________________________________________________________

Relacje i fotorelacje z wernisażu, rekomendacje w mediach (wybór):

Katarzyna Kucybała, "Komentował rzeczywistość PRL-u", Magazyn Ratuszowy "W Bielsku-Białej", wydanie specjalne, kwiecień 2014, s. 16-17, pdf>>

Z Andrzejem Baturo rozmawia Marek Mierzwiak, audycja "Więcej kultury proszę", Polskie Radio Katowice, 26.03.2014 (czas trwania 12 min 13 s)

eb.Wystawa Andrzeja Batury w Galerii Bielskiej BWA, rp.pl/Galeria (16 zdjęć) >>
eb. "Mistrz czarnego reportażu", rp.pl >>

Zdzisław Niemiec, "Rewanż fotografa", "Kronika Beskidzka", 13 III 2014, s. 28 pdf>>

"Polacy w czerni i bieli", "Panorama" 2 TVP, 11.03.2014, godz. 15.30 (relacja od 11' 55'' do 13' 20'') >>

"Retrospektywna wystawa fotografii Andrzeja Batury w Bielsku-Białej", PAP, 7.03.2014 gazeta.wyborcza.pl >>

"50 lat z fotografią", Beskid News, 11.03.2014 (relacja od 1'26'' do 2'36'') >>

Andrzej Baturo - "50 lat z fotografią", Serwis Telewizyjny Ratusza, 17.03.2014 (relacja od 3'50'' do 6'38'') >>

"Andrzej Baturo uhonorowany Złotą Odznaką Za zasługi dla Województwa Śląskiego", fotorelacja Krzysztofa Morcinka, artinfo.pl >>

"Półwiecze twórczości zamknięte w 200 zdjęciach, czyli jubileusz Andrzeja baturo w bielskiej BWA". Zdjęcia autorstwa Krzysztofa Gołucha na blogu Sometimes >>

Andrzej Baturo - "50 lat z fotografią", "Art & Business", nr 3, 2014 s. 28, pdf>> oraz na www.artbiznes.pl >>

"Pół wieku z aparatem", "Czas na wnętrze", kwiecień 2014, s. 141, pdf>>

Piotr Sarzyński, "Fotosocjologia. Andrzej Baturo. 50 lat z fotografią", "Polityka" nr 10, 5-11 marca 2014 s. 73, pdf >>
także na www.polityka.pl >>

Kaja Werbanowska, "Bielski Baturo", K MAGAZINE, marzec 2014, s. 44, pdf>>

Marta Odziomek, "Fotograficzne komentarze do rzeczywistości", "Gazeta Wyborcza", dodatek Katowice, 1 kwietnia 2014, s.5, pdf>>

Zapowiedzi wystawy w mediach (wybór):

Małgorzata Słonka "50 lat z fotografią", "Relacje-Interpretacje" nr 1 marzec 2014 s. 23-25, pdf >>


Marta Odziomek, "Pół wieku z aparatem", "Gazeta Wyborcza", (dodatek Katowice), 4 marca 2014, s. 5, pdf >>

___________________________________________________________________

Organizator:

        

 

Współorganizator:

 

Partner wystawy:

 

Patronaty medialne: