5 lutego - 3 marca 2010

"Haxenabkratzen Cinema" to premierowa wystawa nowego projektu Sławomira Rumiaka składającego się z trzech wideoinstalacji („Haxenabkratzen", „The Purple Rose of Chybie" i „Ich bin der Welt abhanden gekommen"). Przygotowane dla Galerii Bielskiej BWA obiekty nie tworzą spójnej całości.  Niemniej, jak podkreśla autor, „Haxenabkratzen Cinema" to nie tylko tytuł obecnej wystawy, ale również hasło, które precyzyjnie wyznacza nowy obszar zainteresowań artysty, których  inspiracją stało się kino, a właściwie percepcja filmu i przekraczanie czy poszerzanie jego iluzji; „Haxenabratzen Cinema" to swego rodzaju laboratorium alternatywnej przestrzeni kinowej - wszystkie zrealizowane i planowane projekty łączy jedna cecha - ścisły związek między filmowym obrazem a przestrzenią projekcji.

Jeśli mówimy tutaj o kinie, to dobrym odniesieniem byłyby pierwsze filmy braci Lumière, lokomotywa wjeżdżająca na stację w La Ciotat - prosty zachwyt ruchomym obrazem, możliwością jego utrwalania i siła iluzji. Nieobce mi są też kuglarskie sztuczki Georges'a Mélièsa. Jeśli mowa o filmie w ogóle, to najważniejsze są tutaj inspiracje wynikające z ograniczeń tego medium - np. kamera jako ‘ciało obce' zakłócające naturalny bieg obserwowanych zdarzeń, niewiadoma poza krawędziami kadru, przesunięcie czasu między rejestracją a projekcją, etc. („Haxenabkratzen"). W każdym przypadku są to spacery z wnętrza filmowego obrazu do salki projekcyjnej (czasem dosłownie - „The Purple Rose of Chybie"). Metafilmowy klucz nie przekłada się tutaj na suche teoretyczne eksperymenty, jest raczej narzędziem do budowania zaskakujących, niepozbawionych emocji miniopowieści.

                                                                                            Sławomir Rumiak

 

HAXENABKRATZEN

"Haxen abkratzen" (niem. wyczyścić podeszwy) to napis na tabliczce znajdującej się na drzwiach wejściowych do mieszkania dziadków artysty, miejsca jego dzieciństwa. Napis ten, brzmiący jak magiczna formuła, stał się dla niego opiekuńczą inkantacją pozwalająca wracać do tego prywatnego kosmosu, gdzie pomimo upływu czasu przedmioty pozostały na swoim miejscu, w ściśle ustalonym, pedantycznym porządku utrzymywanym przez mieszkańców.

Świadomość nagłego starzenia się dziadków stała się bezpośrednim powodem pracy na wideoinstalacją, która ‘rozpina' się pomiędzy utrwalonymi na filmie paroma minutami pewnego słonecznego popołudnia a konkretem obecnej w galerii rekonstrukcji sfilmowanego wnętrza. Ta biała plastikowa kopia pokoju w skali 1:1, wykrojona jest precyzyjnie zgodnie z kadrem filmu - tu też utrwalone jest tylko tyle, ile zarejestrowała kamera; ścięte krawędzie pokoju kryją niewiadomą, żadnej dodatkowej pożywki dla pamięci. Ale miało być inaczej - film opowiada też o próbie uczynienia widzialnym tego, co tuż poza kadrem.

   

 

ICH BIN DER WELT ABHANDEN GEKOMMEN

Wideo pokazuje krótką akcję na boisku do futbolu amerykańskiego.
Tutaj, podbnie jak w „Haxenabkratzen" wykrojony przez kamerę obraz, oddtworzony został w przestrzeni, tym razem w formie muzelnej gabloty. Ta ‘umuzealniona', nakryta sorkofagiem sytuacja, to ślad po tym, co zdarzyło się przed kamerą, i jednoczesnie zapowiedź, tego co zdarzy się za chwilę - zapętlone wideo celowo podkreśla cykliczność zdarzeń. Jednocześnie w tym przypadku, wykrojenie obrazu i zrekonstruowanie go w przestrzeni, dyktowane tutaj pokrętną logiką sui generis, prowadzi do absurdalnych konsekwencji - skutkuje wiwisekcją ściętej kadrem piłki i odsłania widzom coś, co niedostępne jest dla bohaterów filmu - tkliwą tajemnicę. Pomiędzy ekranem a gablotą, powstaje humorystyczno-liryczna opowieść o agresji panów i delikatności pań. Tytuł pracy jest tytułem pieśni Mahlera, która była inspiracją dla powstania tej pracy.

  

 

THE PURPLE ROSE OF CHYBIE

Prezentowana filmowa etiuda jest zabawą na temat motywu, który obecny jest w kinematografii niemal od jej narodzin, podejmowanego także przez kino popularne - motywu przekraczania granic obrazu filmowego jako formy eskapizmu, ucieczki od niełatwej rzeczywistości w kuszący świat kinowych obrazów. W filmie "The Purple Rose of Chybie" (tytuł nawiązuje do filmu Woody'ego Allena "The Purple Rose of Cairo") bohaterem jest znany filmowiec amator - Franciszek Dzida. Sen o ucieczce w świat obrazu jest wyraźnie obecny w tym, co robi. Mówi on m.in.: „Nie lubię rzeczywistości (...) Mój świat prawdziwy, świat mojej wyobraźni, jest wewnątrz filmu" („Centymetr nad ziemią", 2008, reż. Norbert Puliński) Od 40 lat Franciszek Dzida kręci filmy w swojej wsi, w Chybiu. Film to jego azyl.

 

Sławomir Rumiak urodził się w 1972 roku w Bielsku-Białej. Jest absolwentem krakowskiej ASP, Filia w Katowicach; dyplom w 1999 roku. Znany jest głównie ze swoich niezwykłych fotografii z wizjami wymyślnych blizn na ciałach kobiet - prace te zawarte były w albumie „Książka miłosna". Za to wydawnictwo został szczególnie doceniony w Japonii; znalazł się w antologii „246 Loaded Photography Books: The Edge of Photography" (wydanej w Tokio w 2005), gdzie jako jedyny artysta został wyróżniony osobnym - tylko jemu poświęconym - rozdziałem (artykuł i obszerne portfolio). Swoje prace prezentował w Polsce i za granicą (Japonia, Chiny, Holandia, Czechy). Wykładał w Academie voor Beeldende Kunst w Enschede (Holandia) oraz w Tokyo Institute of Polytechnics na zaproszenie Eikoh Hosoe. W ostatnich latach zaczął odchodzić od fotografii, tłumacząc: "Bardziej interesuje mnie sztuka jako dialog. Chciałbym prowokować do rozmowy". Obecna wystawa jest najlepszym wyrazem tego zamierzenia.

Zdjęcia z wernisażu

Wystawa trwa od 5 lutego do 3 marca 2010 roku (sala górna)

Współorganizator wystawy:

Praca „Haxenabkratzen" została  zrealizowana  przy pomocy finansowej Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Wideoinstalacje zostały stworzone we współpracy z Grzegorzem Korczakiem* ("Haxenabkratzen") i Karolem Rakowskim ("The Purple Rose of Chybie", "Ich bin der Welt abhanden gekommen")

*Film dokumentalny "Królik po berlińsku" w reżyserii Bartka Konopki, otrzymał nominację do Oscara w kategorii "Najlepszy krótkometrażowy film dokumentalny" - ogłosiła 2 lutego Amerykańska Akademia Filmowa. Postprodukcją filmu zajmował się Grzegorz Korczak, wrocławski reżyser, operator i scenarzysta, absolwent Wydziału Operatorskiego PWSFTviT w Łodzi.  > więcej >

 

O wystawie:

Agata Smalcerz, Magia kina odkryta na nowo, Sztuka pl, Nr 1 - 3, str. 98

Kulturalne wydarzenie miesiąca na Śląsku: Sławomir Rumiak - Haxenabkratzen Cinema
Program Grażyny Ogrodowskiej - TVP 3

"Prywatne kino Abrakadabra" - rozmowa z artystą w dodatku CJG "Gazety Wyborczej" (pdf.)

Spotkanie autorskie ze Sławomirem Rumiakiem - 3 marca 2010 o godz. 17.00