O artyście pisze Jakub Adamec


Eduard Ovčáček należy w powojennej sztuce czechosłowackiej, a następnie - po podziale państw - czeskiej, do najbardziej konsekwentnych artystów, zajmujących się relacją między pismem i obrazem, również pomiędzy pismem i rzeźbą lub obiektem i fotografią, i wreszcie - między poezją tradycyjną i eksperymentalną. Takie podejście do pisma w kontekście sztuki określane jest jako letryzm. Ruch ten powstał we Francji w 1942 roku, pierwotnie jako nowy kierunek poezji, który - podobnie jak wcześniej dadaizm - miał obalić głęboko zakorzenione zasady określające ten rodzaj ekspresji. Jednym z jego pionierów był francuski poeta Izydor Isou, który był przekonany, że letryzm może stworzyć syntezę mowy, poezji i muzyki, przezwyciężyć zakorzenione konwencje, jak również przywrócić związek między poezją i malarstwem. Podobnych związków poszukuje również Ovčáček, ale idzie dalej: szuka innych, nowych zależności w obu dziedzinach. Jako artysta multimedialny - oprócz twórczości skupionej na poezji wizualnej i konkretnej, fotografii letrystycznej, a także na malarstwie, grafice, kolażu i rzeźbie - zajmuje się akcjami, tworzy instalacje, a ostatnio najczęściej posługuje się techniką grafiki cyfrowej.

Aspekty szybkiego rozprzestrzeniania się i dostępności grafiki wśród twórców i odbiorców na całym świecie sprawiły, że dla Ovčáčka stała się ona głównym medium już w 1959 roku, w chwili jego wejścia na słowacką scenę artystyczną, kiedy to - wspólnie z malarzem i grafikiem Milošem Urbáskem - był inicjatorem powstania niezależnej grupy bratysławskich artystów nazwanej Konfrontácie (Konfrontacje, 1960). Grupa ta promowała wówczas na Słowacji jedną z najbardziej aktualnych form sztuki abstrakcyjnej - znaną jako informel, czy abstrakcja strukturalna lub materiałowa.
W tym okresie artysta, eksperymentując z tradycyjnymi technikami i wymyślając oryginalne autorskie metody, tworzył tzw. grafikę strukturalną.
Od powstania w 1967 roku Klubu konkrétistů (Klubu Konkretystów), którego był współzałożycielem, zaczął programowo zajmować się serigrafią i drewnianymi polichromowanymi formami przestrzennymi, które nazywał „architektonami". Technika serigrafii upowszechniła się z początkiem lat sześćdziesiątych XX wieku i miała istotny wpływ na kształtowanie się młodego pokolenia artystów pop-artu i op-artu w Stanach Zjednoczonych i Europie Zachodniej.
Będąc w tym czasie pod wpływem poezji wizualnej i inspirując się własnymi dokonaniami w tej dziedzinie, Ovčáček zaczął używać w swoich pracach znaków pisarskich i fragmentów słów. Znaki pisarskie (tzw. grafemy) wkładał w matrycę graficzną lub wypalał w drewnianych reliefach, rzeźbach i kolażach. Od tego czasu pismo, poszczególne znaki pisarskie i cyfry, stały się jego głównym środkiem ekspresji, a sam Ovčáček okazał się najbardziej konsekwentnym przedstawicielem czeskiego letryzmu. Poza znakami pisarskimi w twórczości artysty pojawia się także figura: we wczesnych pracach jest to postać przestylizowana niemal do formy znaku (pod wpływem sztuki prymitywnej), a w późniejszym okresie rozwinięta w serii rysunków o silnym zabarwieniu erotycznym (­ilustracje do dzieła markiza de Sade „Sto dwadzieścia dni Sodomy"). Figura pojawia się również w obrazach stworzonych z papierowej masy nakładanej bezpośrednio na płótno lub w obiektach wykorzystujących antropometryczne kształty kobiecego ciała, wykonanych z takiej samej papierowej masy. Wreszcie wykorzystuje figurę-akt w połączeniu z literami/pismem w swojej twórczości fotograficznej z ostatnich kilku lat.
Ovčáček do 1989 roku mógł wystawiać prace tylko sporadycznie, ale aktywnie uczestniczył w spotkaniach i wystawach alternatywnych artystów nieakceptowanych przez były reżim. Artysta był jednym z sygnatariuszy ruchu obywatelskiego Karta 77. W ostatnich latach ubiegłego wieku intensywnie zajmował się instalacjami i akcjami z palącymi się linami. Brał udział w wielu wystawach i sympozjach międzynarodowych. W latach 1997-1999 organizował warsztaty serigrafii w przestrzeniach Uniwersytetu Ostrawskiego w Ostrawie. Obecnie zajmuje się sitodrukiem - sprawdza i udoskonala możliwości zastosowania cyfrowej technologii komputerowej w tej technice. W pracach tych wykorzystuje czasem własne wcześniejsze tematy, zrealizowane inną techniką.
Eduard Ovčáček zajmował się także w dużym zakresie działalnością pedagogiczną. W latach 1963-1968 prowadził zajęcia z technik graficznych na Wydziale Teorii Sztuki i Edukacji Uniwersytetu Palackiego w Ołomuńcu. Obecnie jest emerytowanym profesorem na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Ostrawskiego w Ostrawie. Jego dzieła prezentowane są w wielu kolekcjach prywatnych i publicznych, zarówno w Czechach, jak i w innych krajach Europy, a także w Azji i Ameryce. Zdobył liczne nagrody w dziedzinie grafiki, głównie eksperymentalnej, w kraju i za granicą. Mieszka i pracuje w Ostrawie, nadal aktywnie tworzy i uczestniczy w życiu artystycznym.

Jakub Adamec

 

Od 2 października 2018 uruchomiony został nowy serwis galerii pod adresem: http://galeriabielska.pl/
_____________________________________________________________

Stara strona stanowi archiwum galerii: http://archiwum.galeriabielska.pl
Przekierowania z głównej strony

>>

Nasze profile:

 

Facebook galerii     instagram galerii     YouTube galerii

 

Google Open Gallery

__________________________

Biuletyn Informacji Publicznej

>>