Fot. Krzysztof Morcinek

&

4 - 22 lipca 2011

Relacja >>

&

24 maja 2011 roku w Galerii Bielskiej BWA w Bielsku-Białej odbyło się posiedzenie jury konkursu  malarskiego Biennale Bielska Jesień w składzie: Jolanta Ciesielska Agata Smalcerz, Piotr Rypson, Paweł Jarodzki i Jan Gryka, Miałem zaszczyt uczestniczyć w obradach jako niezależny obserwator i kronikarz.

Jury miało za zadanie wybrać prace na wystawę spośród slajdów elektronicznych wysłanych przez 387 artystek i artystów.

Tak duża ilość informacji o malarstwie głównie młodych twórczyń i twórców pozwala zauważyć dominujące tendencje. Niestety parę z nich charakteryzuje się powtarzaniem schematów obrazowania znanych z pracowni uczelni artystycznych i tak zwanymi „rozmazami" i „brudami" malarskimi. Takie obrazy nie zostały zakwalifikowane na wystawę, ale niestety na wystawę jury nie zakwalifikowało paru dojrzałych artystycznie wyjątkowo wysokiej jakości dzieł abstrakcji geometrycznej.

Bardzo liczna grupę stanowią niechlujnie malowane abstrakcje. Rzadsze są abstrakcje geometryczne, czasem następuje mieszanie konwencji tych dwóch abstrakcji. Nie było prawie zupełnie przejawów malarstwa materii, generalnie miało się wrażenie, że twórcy oszczędzali farby.

Częste są figuracje niechlujnie malowane przypominające nurt nowej figuracji z lat 70. Wyraźną tendencją jest malowanie kolorowych kompozycji, które Piotr Rypson określił jako nowy optymizm.

Ten sam znany krytyk i kurator żartobliwie rzucił uwagę, ze jury odrzuca wszystkie obrazy z obiektami w pustej przestrzeni, gdy zauważył, że takich właśnie obrazów pojawiło się zadziwiająco dużo. Było to nawiązanie do tendencji w sztuce polskiej do lansowania takich właśnie obrazów przez galerie komercyjne. Wynika to z mody na architekturę w malarstwie światowym. Rzeczywiście dużo takich obrazów pojawiło się wśród pokazywanych prac. Niektóre z nich miały na pewno siłę oddziaływania.

Generalnie wyraźne były pewne tendencje stylistyczne nawiązujące do polskiego malarstwa twórców średniego i młodszego pokolenia lansowanych przez znane galerie komercyjne. Niestety znaczna część artystek i artystów, który nadesłali fotografie prac naśladuje tendencje do bezmyślnego mieszania stylistyk malarskich. Powtarzane są charakterystyczne gesty typu namalowanie czegoś prawie realistycznego i dodanie do tego rozmazanej farby z gestami pędzla. Na wielu obrazach powtarzały się proste malarskie zabiegi, które można określić jako „wężyki", bo zapewne to taki gest mający pozornie pokazywać to, że artysta lekceważy konwencje. Powstaje jednak często efekt pustego gestu. Winne takiemu stanowi rzeczy są oczywiście galerie i kuratorzy popierający łatwiznę takich tendencji. Łatwo jest to określać jako rodzaj postmodernizmu w malarstwie, ale niestety jest to raczej rodzaj miałkości i już nawet użycie określenia postmodernistyczny jest komplementem  na wyrost.

Dla jury problem stanowiło unikanie propozycji nadmiernie przypominających malarstwo Wilhelma Sasnala. Przypominał o tym często Piotr Rypson. Z drugiej strony w 1999 roku Wilhelm Sasnal otrzymał Grand Prix Bielskiej Jesieni i dzięki temu krytycy i galernicy zwrócili na niego uwagę, a on sam pieniądze z nagrody mógł przeznaczyć na założenie ogrzewania w garażu, w którym malował. Szkoda w takim razie, ze wystawie Bielskiej Jesieni nie towarzyszy wystawa grupy The Krasnals, która walczy o uznanie faktu, że w Polsce jest wiele malarek i malarzy potrafiących malować nie gorzej od Sasnala. Malowane w różnych stylach mistrzowskie pod względem wykonawczym obrazy The Krasnals byłyby interesującym kontrapunktem wystawy Biennale Malarstwa, na którą jury wybrało zestaw obrazów malowanych właśnie w rozmaitych stylistykach.

Piotr Rypson proponował podczas obrad, by lansować jakąś tendencję, bo kto kiedy ma tego dokonać, jak nie to właśnie jury. Zauważył, że pojawiła się tendencja, która określił jako Nowy Optymizm - wielkoformatowe kolorowe jasne obrazy przedstawiające sceny figuratywne.

Moim zdaniem pozytywnym przejawem są propozycje artystek malujących obrazy o sytuacji egzystencjalnej i artystycznej twórczyń płci żeńskiej. Same nadesłane slajdy elektroniczne stanowią już wstępny materiał do interesującej wystawy malarstwa feministycznego. Ikonograficzny rozrzut propozycji kobiet-malarek był dość szeroki: od Wielkiej Bogini i faz księżyca poprzez różne głównie afirmujące ujęcia relacji hetero-erotycznych do sytuacji rodzinnych.

Ciekawe, że proponowano sporo obrazów nawiązujących do ikony Matki Boskiej Częstochowskiej, niewiele natomiast malarstwa nawiązującego do innej ikonografii religijnej, chociaż pojawiły się tytuły wyraźnie nawiązujące do Starego i Nowego Testamentu oraz buddyjskiego terminu Samsara. Częste były motywy japońskie, prawie zupełnie brak było odniesień do innych cywilizacji azjatyckich.

Fotografie obrazów prawie 400 malarek i malarzy przysłane do Galerii Bielskiej stanowią materiał poglądowy na temat tendencji malarskich w sztuce polskiej. Najczęściej malarki i malarze trzymają się jakiejś wybranej stylistyki, ale czasem przysyłają prace namalowane w różnych stylach lub mieszają style na jednym obrazie.

Policzyłem prace wykonane w poszczególnych stylistykach i podaję poniżej wyniki tego badania statystycznego.  Suma ilości artystów i artystek malujących w różnych stylistykach może nie równać się ogólnej sumie autorek i autorek zgłaszających swe prace, gdyż czasem jedna osoba namalowała obrazy w rożnych stylistykach.

Najwięcej, bo aż 103 osoby malowały obrazy figuratywne lub realistyczne z włączeniem w tę kategorię paru martwych natur. Charakterystycznym często pojawiającym się zabiegiem było umieszczanie postaci na białych czystych tłach.

Do tej kategorii figuratywno-realistycznej nie włączałem osobnego nurtu feministyczno-figuratywnego. Dzieła aż 60 malarek posiadają właśnie taki charakter mniej lub bardziej feministycznych przedstawień figuratywnych.

Prace 41 osób zaklasyfikowałem jako pejzaż „dziwny" - tu właśnie tak często pojawiały się samotne budynki lub duże puste przestrzenie. 6 osób maluje pejzaże „normalne".

Prace 10 osób mają charakter operowania znakami, a 3 osoby stosują desenie.

53 osoby malują obrazy abstrakcyjne, o których można powiedzieć, ze są niestaranne, rozmazane. 32 osoby malują abstrakcje z sugestiami figuratywno-realistycznymi. 18 osób maluje abstrakcje monochromatyczne, 14 - abstrakcje geometryczne.

Nowy optymizm reprezentuje 6 osób, 2 - czysty surrealizm, chociaż tendencje surrealistyczne można zauważyć w bardzo wielu dziełach. Czysty pop art - w dziełach 3 osób, ale generalnie tendencje zauroczenia pop artem są szersze.  8 osób maluje obrazy religijne, a 6 reprezentuje nowy optymizm w skrajnej czystej postaci, 3 osoby malują ewidentne ilustracje książkowe, ale przejawów ilustracyjności można było zauważyć więcej. W dziełach 3 osób kluczowe są muchomory - motyw modny ostatnio, a u 4 osób - motyle. Obrazy 22 osób zakwalifikowałem jako realizm magiczny. 7 osób maluje nieokreślone rozmazy, chociaż tendencja do rozmazywania jest bardzo widoczna u wielu malarzy i malarek, głównie u wymienionych już 53 abstrakcjonistek i abstrakcjonistów.

Bardzo mało jest obrazów „ostrych jak żyleta", czy to geometrycznych czy realistycznych. Wiele obrazów wygląda, jakby były świeżo namazane w jakiejś pracowni na jakiejś uczelni artystycznej. Nie było dziel, które można by zaklasyfikować jako op-art, czy też czysty konceptualizm.

Parę osób maluje monochromy zupełnie białe - takiej tendencji nie było 20 lat temu, gdy ja sam malowałem takie obrazy. Jury zakwalifikowało na wystawę białe monochromy znanego artysty, które powstawały w oryginalnym wyjątkowym procesie, ale odrzuciło niestety perfekcyjne wysmakowane białe monochromy artysty mniej znanego. Zestawienia tych dzieł mi osobiście brakuje na tej niewątpliwie bardzo dobrej wystawie.

&

o godz. 17.00
ze Sławomirem  Brzoską

o godz. 18.00

z Titą Saliną i Irwanem Ahmettem

 

Wstęp wolny!

&

1. Jagoda Adamus

2. Dorota Babińska-Waluś

3. Inez Baturo

4. Krzysztof Marek Bąk

5. Michał Bałdyga

6. Tamara Berdowska

7. Ewa Bergel

8. Alfred Biedrawa

9. Magdalena Biłuńska

10. Bogusław Maria Boba „Colin"

11. Anna Bodnar

12. Rafał Bojdys

13. Martyna Borsewicz

14. Michał Budzyński

15.  Zbigniew Bury

16. Leszek Buzderewicz

17. Jolanta Chomicka-Kozłowska

18. Joanna Chudy

19.  Izabela Cieszko

20. Piotr Czadankiewicz

21. Adam Czech

22. Darek Czernek

23. Karina Czernek

24. Monika Dąbrowska-Picewicz

25. Joanna Dadak

26. Krzysztof Dadak

27. Anna Danielczyk

28. Eugeniusz Delekta

29. Katarzyna Maria Dietrych

30. Przemysław Dominik

31. Franciszek Dzida

32. Katarzyna Fober

33. Piotr Figiel „Figiellissimus"

34. Dariusz Fodczuk

35. Ewa Fodczuk

36. Barbara Gabryel

37. Kazimierz Gajewski

38. Barbara Gawęda-Badera

39. Wojciech Gawor

40. Marzena Gębala

41. Dariusz Gierdal

42. Marek Głowacki

43. Teresa Gołda-Sowicka

44. Iwona Górska-Walocha

45. Justyna Gruszczyk

46. Jan Grygierczyk

47. Remigiusz Gryt

48. Hanna Grzonka

49. Anna Hałat

50. Katarzyna Handzlik-Bąk

51. Lech Helwig

52. Jolanta Herma-Pasińska

53. Józef Hołard

54. Mariusz Horeczy

55. Izabela Izdebska

56. Witold Jacyków

57. Alicja Jakimów

58. Bogusław Jaroszek

59. Agnieszka Jaworska

60. Tomasz Jędrzejko

61. Janusz Karbowniczek

62. Łukasz Karkoszka

63. Łukasz Kliś

64. Michał Kliś

65. Krzysztof Kokoryn

66. Małgorzata Kokoryn

67. Jarosław Korczak

68. Piotr Kowalski

69. Mariusz Kubieniec

70. Zdzisław Kudła

71. Elżbieta Kuraj

72.  Anna Kuzawińska

73. Leszek Kwaśny

74. Piotr Kwaśny

75. Adrian Lach

76. Edyta Lego

77. Tatiana Leszczyńska

78. Krzysztof Ligus

79. Agnieszka Loska

80. Diana Łapin

81.  Małgorzata Łuczyna

82.  Wiesław Łysakowski

83. Jacek Malinowski

84. Anna Małysz

85. Marek Marczak

86. Darek Marszałek

87. Jolanta Michniowska

88. Mirosław Mikuszewski

89.  Tadeusz Moskała

90.  Barbara Nachajska-Brożek

91.  Wanda Oczko-Zagajewska

92.  Izabela Ołdak

93.  Jakub Olearczyk

94.  Leszek Oprządek

95.  Dariusz Paczkowski

96.  Natalia Pawlus

97.  Ryszard Pielesz

98.  Jerzy Pietruczuk

99.  Paulina Poczęta

100. Zbigniew Poraniewski 

101. Jacek Rojkowski

102. Diana Rőnnberg

103. Łukasz Roth

104. Małgorzata Rozenau

105. Waldemar Rudyk

106. Joanna Rzepka-Dziedzic

107. Joanna Rzeźnik

108. Grzegorz Sitek

109. Jarosław Skutnik

110. Jadwiga Smykowska

111. Adam Sobota

112. Jarosław Stoch

113. Beata Stoszek

114. Sabina Sujecka

115. Joanna Sułek-Malinowska

116. Ewa Surowiec-Butrym

117. Agnieszka Szczygielska-Mulawka

118. Lidia Sztwiertnia

119. Teresa Sztwiertnia

120. Renata Szułczyńska

121. Monika Szymaniec

122. Joanna Małgorzata Szymańska

123. Ewa Szymczyk

124. Maciej Szymonowicz „Kamerski"

125. Jerzy Talik

126. Mateusz Taranowski

127. Tomasz Tobys

128. Beata Tomas

129. Bożena Tomczak-Wrona

130. Agata Tomiczek-Wołonciej

131. Anna Wajda

132. Paweł Warchoł

133. Ewa Wąsikiewicz-Wolnicka

134. Agata Weksej

135. Czesław Wieczorek

136. Ewelina Wiercigroch-Dudka

137. Piotr Wisła

138. Anna Witkowicz

139. Ilona Witkowska

140. Michał Wojtysiak

141. Wojciech Wroński

142. Damian Wójcik

143. Lucyna Wylon

144. Ernest Zawada

145. Monika Zontek

146. Bartłomiej Zygmunt-Siegmunt

147. Katarzyna Żaczek

148. Joanna Żochowska

wróć do tekstu >>

&